Ο Ηλίας Πετρόπουλος, η ρεμπετολογία και η άλλη όψη της λαογραφίας

See on Scoop.it – Ιστορία Αρχαία, Βυζαντινή και Νεότερη

Ο Ηλίας Πετρόπουλος, η ρεμπετολογία και η άλλη όψη της λαογραφίας…

See on eranistis.net

Οι ληστές των ορέων

Οι ληστές των ορέων

Ο λύκος αν στεναχωρεθεί,

κατεβαίνει στο χωριό,

ο σκλάβος ανεβαίνει στο βουνό.

Λαϊκή παροιμία.

Γράφει ο Ερανιστής

 Σε ένα οθωμανικό αυτοκρατορικό φιρμάνι προς τον αρχηγό των σωματοφυλάκων του παλατιού, με ημερομηνία 15 Οκτωβρίου 1704, διαβάζουμε:

«Νυν, μόλις λάβης την παρούσαν ιεράν διαταγήν Μου, να εκκινήσης και ενεργών μετά συνέσεως να συλλάβης τους εις τα μέρη ταύτα εμφανισθέντας ληστάς, κακοποιούς και άρπαγας και να τιμωρήσης αυτούς παραδειγματικώς κατά τον ιερόν νόμον και να εξασφαλισης την ζωήν και την περιουσίαν των φιλήσυχων κατοίκων. Ώστε, εάν εις τας περιφερείας της δικαιοδοσίας σου οι λησταί προξενήσουν τινά, ή δολοφονήσουν ανθρώπους, θέλεις υποχρεωθή εις αποζημίωσιν και, εάν εξ αμελείας σου δεν συλληφθή ο δολοφόνος αντ’ αυτού θέλεις θανατωθή συ, ώστε αναλόγως έσο προσεκτικος ημέραν και νύκτα και εξόντωσον τούς ληστάς και κακοποιούς των μερών της δικαιοδοσίας σου, ίνα αποκατασταθή η ασφάλεια των κατοίκων και των οδών, φρόντιζoν δε να ανταποκριθής εις τας προσδοκίας Μου απέχων πάσης πράξεως προσβολής και εκβιασμού κατά των φιλήσυχων κατοίκων επί τη ευκαιρία ταύτη.»

Uroš Predić (1857-1953) – Flight of the Herzegovian Refugees – 1889, oil on canvas, National Museum Belgrade

Οι ληστρικές επιθέσεις τόσο κατά μήκος των βασικών οδικών αξόνων επικοινωνίας όσο και σε ευρύτερες περιοχές του ελλαδικού και οθωμανικού χώρου, η δυσκολία της διάβασης ορισμένων υποχρεωτικών περασμάτων, η επίπτωση των αντίξοων καιρικών συνθηκών κατά την πεζοπορία, οι επιδημίες που από καιρό σε καιρό εμφανίζονταν στην ευρωπαϊκή Τουρκία, οι τοπικοί πόλεμοι, οι ένοπλες ομάδες γενιτσάρων που αποστατούσαν,  ακόμη και το πλήθος των αδέσποτων σκυλιών που περιφέρονταν στην ύπαιθρο και τις πόλεις συνέτειναν στη συνεχή ανασφάλεια του ταξιδιού με τρόπο καθοριστικό.

Η συνέχεια εδώ: Οι ληστές των ορέων.

Οι ιππείς της Πύλου και ο Γεώργιος Καραϊσκάκης

Οι ιππείς της Πύλου και ο Γεώργιος Καραϊσκάκης

Γράφει ο Χατζηπετρής

Αφίσα από την ταινία του Νίκου Καλογερόπουλου "Οι ιππείς της Πύλου" “Καπάκια” λέγονταν οι προσωρινές συμφωνίες ανακωχής μεταξύ εμπόλεμων. Τα “καπάκια” του Καραΐσκάκη έγιναν αφορμή να κατηγορηθεί ο Καραισκάκης για συνεργασία με τους Τούρκους. Είναι αλήθεια ότι ο γιος της καλογριάς, στην πρώτη φάση τουλάχιστον της Επανάστασης, είχε στο νου του περισσότερο το αρματολίκι στα Άγραφα, παρά την έκβαση του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων. Το παράδοξο είναι ότι ο Καραισκάκης έσωσε την παρτίδα μετά τη συμφωνία με τους Τούρκους για να λύσουν την πολιορκία της Ακρόπολης, πράγμα που έγινε με πρωτοβουλία του.

Οι ιππείς της Πύλου είναι ο τίτλος της ταινίας του Νίκου Καλογερόπουλου. Παίζει ο ίδιος, ο Ηλίας Λογοθέτη, ο Τάκης Σπυριδάκης, η Βάνα Μπάρμπα, η Ιουλία Καλογρίδη, ο Δημήτρης Καμπερίδης, ο Αντώνης Θεοδωρακόπουλος, ο Αθανάσιος Σακελλαρίου και ο  Βασίλης Τσιπίδης.

Δυό λόγια για την υπόθεση του έργου, πριν προχωρήσουμε στο Γεώργιο Καραϊσκάκη
Ο Τηλέμαχος, ένας ηθοποιός με ένδοξο παρελθόν και αβέβαιο μέλλον, εγκαταλείπει στα πενήντα του την Αθήνα για να γλυτώσει από τα δάνεια και τις τράπεζες. Με την βοήθεια του Μπάμπη του «Φου», βρίσκει καταφύγιο σ’ ένα ερημωμένο κάστρο στην καρδιά της Μεσσηνίας. Μοναδικοί κάτοικοι δύο αδέρφια που δε μιλιούνται και μια ανηψιά που τους βαρέθηκε κι έφυγε, η Δημοκρατία. Ο Τηλέμαχος την συναντάει τυχαία και μαγεύεται.

Το τρέιλερ της ταινίας μπορείτε να το δείτε ΕΔΩ

Αξίζει να σημειώσουμε τις εξαιρετικές ερμηνείες του Βασίλη Παπακωσταντίνου και τη μουσική που έγραψε ο Νίκος Καλογερόπουλος.  Στο επόμενο τραγούδι ο χαλκέντερος Βασίλης τραγουδάει και αναφέρεται στην ιστορία του Καραισκάκη και στα περίφημα “καπάκια” του με τους Οθωμανούς. “Καπάκια” λέγονταν οι προσωρινές συμφωνίες ανακωχής μεταξύ εμπόλεμων. Τα “καπάκια” του Καραΐσκάκη έγιναν αφορμή να κατηγορηθεί ο Καραισκάκης για συνεργασία με τους Τούρκους. Είναι αλήθεια ότι ο γιος της καλογριάς, στην πρώτη φάση τουλάχιστον της Επανάστασης,  είχε στο νου του περισσότερο το αρματολίκι στα Άγραφα, παρά την έκβαση του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων. Το παράδοξο είναι ότι ο Καραισκάκης έσωσε την παρτίδα μετά τη συμφωνία με τους Τούρκους για να λύσουν την πολιορκία της Ακρόπολης, πράγμα που έγινε με πρωτοβουλία του. Ο θάνατος του Καραΐσκάκη και η δράση του εναντίον πλέον των Τουρκων, λίγο αργότερα, έσωσε την τιμή και τη μνήμη του, κατα “παράδοξο” τρόπο, όπως λέει ο Φίνλευ στο εξαιρετικό πεντάτομο έργο του που έμεινε αμετάφραστο για έναν αιώνα, και όταν μεταφράστηκε, μόλις το 1972 και τελευταία το 1998, διαβάστηκε ελάχιστα, για να μην πούμε ότι θάφτηκε συστηματικά.

Τη συνέχεια του σημειώματος, μαζί με το τραγούδι του Βασίλη Παπακωσταντίνου,  μπορείτε να τα βρείτε στη νέα μας διεύθυνση ΕΔΩ

Είναι παλιό το λιμάνι {Γ.Σεφέρης}

Είναι παλιό το λιμάνι {Γ.Σεφέρης}

Στίχοι: Σεφέρης Γιώργος

Μουσική: Μούτσης Δήμος
Πρώτη εκτέλεση: Άλκηστις Πρωτοψάλτη & Χρήστος Λεττονός ( Ντουέτο )

Είναι παλιό το λιμάνι, δεν μπορώ πια να περιμένω
ούτε το φίλο που έφυγε στο νησί με τα πεύκα,
ούτε το φίλο που έφυγε στο νησί με τα πλατάνια,
ούτε το φίλο που έφυγε για τ’ ανοιχτά.

Το τελευταίο μας μήνυμα

Μόνο ένας σεισμός μας σώζει. Πάλι οι γνωστοί απεργήσαμε.

Κείνο που θυμάμαι απ’ τα νησιά μας {Πόλεις του Νότου}

Νένα Βενετσάνου-Πόλεις του Νότου

Στίχοι: Στέλλα Χρυσουλάκη
Μουσική: Νένα Βενετσάνου
Πρώτη εκτέλεση: Νένα Βενετσάνου

Κείνο που θυμάμαι απ’ τα νησιά μας
είν’ η αμμουδιά της Ζάκυνθος
της Κέρκυρας τα περιβόλια
της Ρόδου το μεγάλο κάστρο.

Κείνο που θυμάμαι απ’ τα νησιά μας
είναι της Κρήτης τα ορεινά χωριά
τις ευωδιές της Χίου
της Κίμωλος τ’ αστραφτερά νερά
της Σύρας την Απάνω Πόλη.

Κείνο που θυμάμαι απ’ τα νησιά μας
είναι τα δυο φιδάκια που ερωτεύονταν
κάτω απ’ τα μάρμαρα του ναού
ένα μεσημέρι καλοκαιρινό στη Δήλο
ένα μεσημέρι καλοκαιρινό στη Δήλο.

Στη Γαύδο, στη Φολέγανδρο και στα μικρά νησιά
βαριά σιωπή μαρμάρωσε, φωλιάζουν νυχτερίδες

Πρωινό τσιγάρο

…σε στίχους Άλκη Αλκαίου. Σα μοιραία λύση και σαν ανατολή.

.

Ομίχλη: Γιώργος Ιωάννου / Σορολόπης /1927-16 Φεβρουαρίου 1985

Ομίχλη: Γιώργος Ιωάννου / Σορολόπης /1927-16 Φεβρουαρίου 1985

«Kι αν δε μου έγνεφε κανείς, έβγαινα κι ακολουθούσα μια σκιά, που ποτέ δεν μπορούσα να προφτάσω.»

Τίτλος: Κέντρο διερχομένων Νίκος Μαμαγκάκης - Γιώργος Ιωάννου Ελευθερία Αρβανιτάκη - Δημήτρης Ψαριανός Δημήτρης Κοντογιάννης Τίτλοι 1. Η Ομόνοια 2. Κλειστά παράθυρα 3. Ο Σαλονικιός 4. Όχι μαζί 5. Το νιώθω τώρα 6. Το γράμμα 7. Κέντρο διερχομένων 8. Λαϊκά ξενοδοχεία 9. Δεν ξέρω πια 10. Μείνε κοντά μου 11. Τατουάζ

Ο Γιώργος Ιωάννου (1927-16 Φεβρουαρίου 1985) ήταν ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες λογοτέχνες της μεταπολεμικής γενιάς.

Ο Γιώργος Σορολόπης (όπως ήταν το πραγματικό όνομα του Γιώργου Ιωάννου) γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927. Σπούδασε στο τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής Θεσσαλονίκης και για ένα διάστημα υπηρέτησε ως βοηθός στην έδρα της Αρχαίας ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της πόλης. Εργάστηκε ως φιλόλογος αρχικά σε ιδιωτικά σχολεία στην Αθήνα και σε άλλα μέρη της Ελλάδας και στη συνέχεια σε δημόσια σχολεία σε διάφορες περιοχές της χώρας. Από το 1962 και για δύο χρόνια δίδαξε στο ελληνικό γυμνάσιο στη Βεγγάζη της Λιβύης.

21 + ένας δικηγόροι [και τα τραγούδια τους]

«Δεν τη γλιτώνεις τώρα, ρε μούργο,

με δικηγόρο και χειρούργο»

Δ.Μούτσης-κουβεντούλες με το Φρόιντ

 

.

21 + ένας  δικηγόροι [και τα τραγούδια τους]

Όλα αλλάζουν, όλα «ανοίγουν». Η τράπουλα ξαναμοιράζεται, αλλά δεν έχει πλέον άσσους, κάτι 2άρια και 3άρια ξέμειναν, αυτά θα μοιραστούμε, μ’ αυτά θα πορευθούμε. Το παντοδύναμο κράτος, ο ρυθμιστής των πάντων, τα ρυθμίζει όλα δια …της απορρυθμίσεως: δεν ρυθμίζω τίποτα, λέει, όλα ελεύθερα, όλα επιτρέπονται, καν’τε ό,τι καταλαβαίνετε, όποιος αντέξει. «Ελεύθερος ανταγωνισμός», ωραία ακούγεται, αλλά στην πράξη ισοδυναμεί με «ζούγκλα», δυστυχώς. Κι εμείς διχαζόμαστε, κοιτάμε την πάρτη μας, τι μας συμφέρει και τι όχι. Η λέξη «συνάδελφος» χάνει πλέον το νόημά της. Συνάδελφος σε τί, άλλωστε; Κι η συκοφαντία να κυριαρχεί:αλήτες οι φορτηγατζήδες, άχρηστοι οι δημόσιοι υπάλληλοι, αμόρφωτοι οι ιδιωτικοί, φοροφυγάδες οι γιατροί, προνομοιούχοι οι συμβολαιογράφοι, κλέφτες οι δικηγόροι.

Ο Jan Garbarek στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Ο  Jan Garbarek στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Ο Jan Garbarek θα συνοδεύεται από τον πιανίστα και συνεργάτη του, Rainer Brüninghaus, τον μπασίστα Yuri Daniel από τη Βραζιλία και από τον πολυβραβευμένο συνθέτη, Trilok Gurtu από την Ινδία, ως special guest.

Στις 9 Aπριλίου 2011 ο διάσημος μαέστρος που έδωσε νέα διάσταση σε αυτό που ονομάζουμε jazz, έρχεται για μια συναυλία στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών με το συγκρότημα του, Jan Garbarek Group, και προσκεκλημένο στα κρουστά και τύμπανα, τον Ινδό συνθέτη, Trilok Gurtu.

To κοινό θα απολαύσει τον Jan Garbarek σε μια από τις πιο εμπνευσμένες περιόδους της καριέρας του, έχοντας πρόσφατα κυκλοφορήσει δύο άλμπουμ, το ζωντανά ηχογραφημένο «Dresden» και το πρόσφατο, ‘Officium Novum’ (σε συνεργασία με τους Hilliard Ensemble), που διατρέχεται από τους στίχους του Γιώργου Σεφέρη.

Χούλιγκανς

Στο δρόμο για το φέγγον όρος, εθελουσίως ασκητές. Το μεσημέρι της Πέμπτης.

Χαμόγέλα το πρωί: Ο Ροζ Πάνθηρας [I Want Love A Pink Panther Music Video]

Χαμόγέλα το πρωί: Ο Ροζ Πάνθηρας  [I Want Love A Pink Panther Music Video]

Ένα χαμόγελο ήταν πάντα μια απλή και όμορφη και μάλλον εύκολη  υπόθεση, όπως και μια ανάρτηση στα πεταχτά το πρωί του Σαββάτου.

Ο Άγιος Φεβρουάριος

Ο Άγιος Φεβρουάριος

Δυο  τραγούδια και λίγοι στίχοι του Μάνου Ελευθερίου νομίζω ότι είναι αρκετά.

.

Στα εννιακόσια δέκα οχτώ
από την Μικράν Ασία
μου ‘στειλες κάρτες με στρατό
και με την Αγιά Σοφία

Κι αυτά συμβαίνουν στον καιρό

Μ’ από τότε μέχρι εδώ
σπίτι μείναμε μόνο δυό
ο Άγιος Φεβρουάριος κι εγώ

Πρόσφυγα σ’ έριξαν εδώ
κι ο χάρος έξι βήματα
στα χρόνια που ‘ρθα να σε δω

Ιάκωβος Καμπανέλλης: η πείνα το καμάρι είναι του κιοτή!

Λαέ μη σφίξεις άλλο το ζωνάρι,

η πείνα το καμάρι είναι του κιοτή,

του σκλάβου που του μέλλει να θαφτεί!

Γράφει ο Χατζηπετρής

.

Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές ο Ιάκωβος Καμπανέλης νοσηλεύεται σε κρίσιμη κατάσταση. Αυτό μπόρεσα να διασταυρώσω επίσημα, αυτό γράφω, μερικοί διαχειριστές ιστολογίων βιάστηκαν να τον στείλουν στον παράδεισο. Στο συνήθως  έγκυρο Βήμα το αρχικό δημοσίευμα είχε «κατέβει».

Την Παρασκευή, πάντως, ο Ιάκωβος Καμπανέλλης,  σύμφωνα με το Βήμα, νοσηλευόταν σε κατάσταση ιδιαιτέρως σοβαρή. Πολλοί, και αυτή τη φορά,  πάτησαν σε σάπιο σανίδι,

Το σκοτεινό τρυγόνι: 100 χρόνια από το θάνατο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

Το σκοτεινό τρυγόνι: 100 χρόνια από το θάνατο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

Γράφει ο Ερανιστής

Καινούρια ζάλη

Χίλια τραγούδια του Μίκη δωρεάν [με τη συγκατάθεση του…]

Χίλια τραγούδια του Μίκη δωρεάν [με τη συγκατάθεση του…]

Χίλια ακριβώς τραγούδια, 45 σιντάκια, διατίθενται δωρεάν, με τη συγκατάθεση του ίδιου του κ. Μίκη Θεοδωράκη:

«Έλαβα κι εγώ από τους άγνωστους καλούς μου φίλους την πλήρη σειρά των 1.000 τραγουδιών μαζί με μια παράκληση: «Γράψε δυο λόγια, για να τα συνοδεύουν». Τους ευχαριστώ διπλά γι’ αυτό και… υπακούω!
Χαιρετίζω την πρωτοβουλία αυτών των αγνώστων σε μένα φίλων, τους οποίους ευχαριστώ για την ερασιτεχνική έκδοση και δωρεάν διάδοση των 1.000 τραγουδιών μου. Φυσικά αν όχι όλα, πάντως ένα σημαντικό μέρος από αυτά είναι με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο γνωστό στο ευρύτερο ελληνικό κοινό. Όμως όχι όλα μαζί. Μερικοί γνωρίζουν ένα Α μέρος τους, άλλοι ένα Β, άλλοι ένα Γ και ούτω καθ’ έξης. Επομένως η άποψη ότι στην χώρα μου είμαι περισσότερο -γνωστός και αγαπητός από τα τραγούδια μου, είναι εσφαλμένη. Κι ακόμα, το χειρότερο για μένα, έχουν γίνει κυρίως γνωστά όσα έχουν συνδεθεί με μεγάλους τραγουδιστές ή πιο συχνά με ξεχωριστές ιστορικές περιόδους, όπως λ.χ. η εποχή της χούντας και της μεταπολίτευσης, όπου κυριάρχησαν όσα είχαν «αγωνιστικό» περιεχόμενο.»

Περισσότερα στο ιστολόγιο που δημιουργήθηκε για την περίσταση εδώ.

Ο Μάρκος Βαμβακάρης γράφει για τον Πειραιά και το λιμάνι

Ο Μάρκος Βαμβακάρης γράφει για τον Πειραιά και το λιμάνι

Ο Μάρκος Βαμβακάρης σε ηλικία περίπου 12 χρονών, έπειτα από μια μάλλον ασήμαντη παιδική αταξία που έκανε, νομίζοντας ότι τον αναζητούσε η αστυνομία, φτάνει στον Πειραιά (1917) και φιλοξενείται με το αζημίωτο σε μια θεία του στα Ταμπούρια. Κάποια στιγμή βρίσκεται ανάμεσα σε πατριώτες του Φραγκοσυριανούς και πιάνει αρχικά δουλειά μαζί τους ως εργάτης στο κάρβουνο,, σε συνθήκες πολύ δύσκολες. Αν αφήσουμε κατά μέρος το μπουζούκι και τη σύνθεση, με τα οποία  καταπιάνεται εξάλλου πολύ αργότερα, η ιστορία του Μάρκου είναι η ιστορία χιλιάδων εργαζόμενων ανθρώπων της εποχής οι οποίοι, κυριολεκτικά κάθε καρυδιάς καρύδι, συνέρρεαν στο λιμάνι του Πειραιά. Είχε προηγηθεί η μαζική προλεταριοποίηση των αγροτικών πληθυσμών στη Σύρο, με την έκρηξη της εμπορευματικής βιοτεχνικής οικονομίας προς τα τέλη του 19ου αι, ενώ μετά το 1922 στον Πειραιά καταφτάνουν κατά χιλιάδες  εξαθλιωμένοι οι πρόσφυγες από τη Μικρασία. Με την περίοδο πριν τον πόλεμο, την κατοχή και την αντίσταση είχα ασχοληθεί σε δύο παλιότερα σημειώματα εδώ, πάλι με βάση την αυτοβιογραφία του Συριανού ρεμπέτη.

Έχουμε κάθε λόγο να πιστεύουμε ότι ο Μάρκος γράφει απολύτως ρεαλιστικά για τα ήθη των ανθρώπων του μεσοπολέμου και τις συνθήκες της ζωής τους

Παντιγιέρα, μάυρη, ρούσσα.

Άλλες προκοπές δε βλέπουμε, στο φεστιβάλ θα πάμε. Σήμερα παίζουν οι Χαΐνηδες στο πάρκο νέας παραλίας στη Θεσσαλονίκη.

Σκοτώθηκε το καλοκαίρι

Φωτό: Σχολή πιάνου, κολάζ του Οδυσσέα Ελύτη

Με την πρώτη σταγόνα της βροχής σκοτώθηκε το καλοκαίρι
Μουσκέψανε τα λόγια που είχανε γεννήσει αστροφεγγιές
Όλα τα λόγια που είχανε μοναδικό τους προορισμόν Εσένα!Πριν απ’ τα μάτια μου ήσουν φως
Πριν απ’ τον Έρωτα έρωτας
Κι όταν σε πήρε το φιλί
Γυναίκα

Κατά πού θ’ απλώσουμε τα χέρια μας
τώρα που δε μας λογαριάζει πια ο καιρός
Κατά πού θ’ αφήσουμε τα μάτια μας
τώρα που οι μακρυνές γραμμές ναυάγησαν στα σύννεφα

Κι είμαστε μόνοι ολομόναχοι
τριγυρισμένοι απ’ τις νεκρές εικόνες σου.

Πριν απ’ τα μάτια μου ήσουν φως
Πριν απ’ τον Έρωτα έρωτας
Κι όταν σε πήρε το φιλί
Γυναίκα.

Οδυσσέας Ελύτης